تعداد صفحه: 14
نوع فایل: Word
فرمت فایل: docx
*** قابل ویـرایش
فهرست مطالب
آتشسوزی چیست؟
آتش دسته A
آتش دسته B
آتش دسته C
آتش دسته D
آتش دستهE
روشهای عمومی اطفاء حریق :
سرد کردن :
خفه کردن:
حذف مواد سوختنی:
کنترل واکنش های زنجیره ای:
مواد خاموش کننده آتش:
آب
مزایای آب :
معایب آب:
کف آتش نشانی:
پودر های خاموش کننده :
پودر خشک:
گاز CO2
ترکیبات هالوژنه ( هالن ):
آتشنشان صنعتی
اهم وظایف آتشنشان صنعتی عبارت است از:
آتشسوزی چیست؟
آتشسوزی یا حریق یکی از قدیمیترین بلایایی است که میتواند در زمانی کوتاه، دارایی و سلامتی افراد را به خطر اندازد بنا به تعریف حریق عبارتست از سوختن شدید مواد سوختنی یا آتشی ناخواسته و از کنترل خارج شده که معمولاً با دود و حرارت و نور زیاد توام است. آتش سوزی عبارت از آتشی است که از یک منبع حرارتی کنترل ناپذیر سرچشمه گرفته، یا منبع حرارتی معین کنترل شدهای را ترک کرده و با نیروی حرارتی خود گسترش و توسعه یافته باشد.
طبقه بندی انواع حریق و مواد خاموش کننده
برای سهولت در پیشگیری و کنترل آتش سوزی ، حریق ها بر حسب ماهیت مواد سوختنی به دسته های مختلفی تقسیم می کنند . در امریکا و ژاپن توسط مراجع رسمی حریق در چهار دسته ( D، C، B ،A) در اروپا و استرالیا به پنج دسته ( E، D، C ،B، A ) تقسیم بندی شده است . دسته A در همه تقسیم بندی ها مواد جامدی است که خاکستر بجا می گذارد . دسته B مواد نفتی و مایعات قابل اشتعال . دسته D شامل فلزات قابل اشتعال می باشد . در تقسیم بندی امریکایی دسته C
آتش دسته A
این نوع آتش سوزی از سوختن مواد معمولی قابل احتراق ، عموما جامد و دارای ترکیبات آلی طبیعی یا مصنوعی حاصل می شود . این منابع کاغذ ، پارچه ، چوب ، پلاستیک و امثال آن است که پس از سوختن از خود خاکستر به جا می گذارند . خاموش کننده هایی که برای کنترل آن بکار می روند علامتی مثلث شکل و سبز رنگ با نشان A دارند . مبنای اطفاء آنها بر خنک کردن است .
آتش دسته B
این آتش در اثر سوختن مایعات قابل اشتعال یا جامداتی که به راحتی قابلیت مایع شدن دارند ( عموما مواد نفتی و روغنها ی نباتی ) پدید می آید . خاموش کننده هایی که برای این دسته مناسب هستند دارای برچسب مربع قرمز رنگ با علامت B هستند . اطفاء این حریق عموما مبتنی بر خفه کردن است .
آتش دسته C
این دسته شامل آتش سوزی ناشی از گازها یا مایعات یا مخلوطی از آنهاست که براحتی قابلیت تبدیل به گاز را دارند مانند گاز مایع و گاز شهری ، این گروه نزدیکترین نوع حریق به دسته B می باشد و خاموش
کننده های مربوطه با علامت C در مربع آبی رنگ مشخص می شوند . راه اطفاء این حریق خفه کردن و سد کردن مسیر نشت می باشد .
حریق های این دسته ناشی از فلزات سریعا اکسید شونده مانند منیزیم، سدیم ،پتاسیم و امثال آن می باشد و خاموش کننده های مناسب برای اطفاء آنها با علامت ستاره زرد رنگ با نشان D مشخص می شوند .
آتش دسته D
شامل حریق های الکتریکی منظور شده است . اما در تقسیم بندی اروپایی این دسته شامل گاز های آتش گیر می باشد و دسته E شامل حریق الکتریکی است . اخیرا دسته جدیدی تحت عنوان Kیا Fاضافه شده است که بعلت وسعت حریقها جای خود را باز نموده است . این دسته مربوط به حریق آشپز خانه و روغن های آشپزی است .
از آنجایی که تقسیم بندی مورد تایید کشور ما تقسیم بندی اروپایی است که مورد تایید ISO نیز می باشد ، ما در اینجا به توضیح در خصوص این تقسیم بندی می پردازیم .
آتش دستهE
این دسته شامل حریقهای الکتریکی می باشد که عموما در وسایل الکتریکی و الکترونیکی اتفاق می افتد مانند سوختن کابلهای تابلوبرق یا وسایل برقی و حتی سیستم ها ی کامپیوتری ، نامگذاری این دسته نه بخاطر متفاوت بودن نوع ماده سوختنی بلکه بخاطر مشخصات وقوع ، اهمیت و نوع دستگاه است که حریق در آنها رخ می دهد . راه اطفاء این دسته قطع جریان برق و خفه کردن حریق با گاز CO2 یا هالن و هالوکربن می باشد . خاموش کننده هایی که قابلیت کنترل آن را دارند با حرف E نشان داده می شوند.
تعداد صفحه: 50
نوع فایل: Word
فرمت فایل: docx
*** قابل ویـرایش
فهرست مطالب
مقدمه
فصل 1
شناخت ضرورت و اهمیت پیشگیری از حریق در اماکن
اصول و مبانی
برای دستیابی به ایمنی از حریق از سه راه میتوان اقدام کرد :
الف ) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های پیشگیری از بروز حریق
ب) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های ساختمانی محافظت در برابر حریق
ج) ایجاد سازمانهای آتش نشانی و توسعه تدابیر و تعلیمات اطفای حریق
روش های سه گانه دستیابی به ایمنی از حریق
ارزش آیین نامه های محافظت در برابر حریق
اهداف اساسی محافظت در برابر حریق
1- تأمین سلامت ساکنان ساختمانها
2- تأمین سلامت مأموران آتش نشانی
3- به حداقل رسانیدن خسارات مالی
مقاومت ساختمان در برابر آتش سوزی
فصل 2
شناخت عوامل بوجود آورنده آتش و راههای مختلف خاموش کردن و
جلوگیری از آتش سوزی
1- کنترل اکسیژن
2- کنترل سوخت
3- کنترل حرارت
فصل 3
شناخت عوامل بروز حریق و حادثه در ساختمانها
3-1- بی احتیاطی انسان ( مثل سیگار ،کبریت ، آشپزی و .... )
3-2- اشکالات فنی ( مثل اتصالات برقی یا خرابی وسایل برقی و ... )
3-3- ایجاد عمدی حریق ( مثل خودسوزی یا خرابکاری و ... )
3-4- پدیده های طبیعی ( مثل صاعقه ، زلزله و ... )
عملکرد آتش در یک فضای محدود
تعریف بار سوخت
تعریف بار حریق
راههای انتقال حرارت
درجه اشتعال :
انواع تصرفات
طبقه بندی کلی تصرفها بر اساس میزانخطرات حریق
گروه تصرفهای کم خطر
گروه تصرفهای میان خطر
گروه تصرفهای پر خطر
هدف های اصولی محافظت در برابر حریق
به طور کلی هدف از تدوین و اعمال آئین نامه های حفاظت در برابر حریق را میتوان در سه عنوان زیر خلاصه کرد :
دسته بندی بناها بر اساس شکل کلی ساختمان و مبانی ایستایی
تدارک راههای خروج از ساختمان و روشهای تخلیه افراد
‹‹ دسترس خروج ، خروج و تخلیه خروج ››
1- دسترس خروج
2- خروج
3- تخلیه خروج
دوربندی پلکانها و مسیرهای خروج
مناطق امن
راههای ورود و خروج اضطراری
سیستم های اعلام حریق دستی و اتوماتیک
سیستم اعلام حریق دستی
سیستم اعلام حریق معمولی نوع موضعی
4-2-2- سیستم اعلام حریق معمولی نوع غیر موضعی
دتکتور دودی
دتکتوردودی نوع یونیزاسیون
دتکتور دودی یونیزاسیون
دتکتور یونیزاسیون دودی نقطه ای
دتکتور دودی فتو الکتریک
دتکتور دودی فتوالکتریک خطی یا بیم دتکتور
دتکتور دودی فتوالکتریک نقطه ای
دتکتور حرارتی
دتکتور حرارتی نوع خطی
دتکتور حرارتی نوع نقطه ای
دتکتور حرارتی نقطه ای نوع ثابت
دتکتور حرارتی نوع افزایشی
دتکتور شعله ای یا Flame
شستی اعلام حریق
آژیر های اعلام خطر یا حریق
تابلوهای مرکزی
انواع سیستم های اطفای حریق
الف) کپسولهای اطفای حریق
ب) سیستم های اطفای حریق ثابت
سیستم های اطفاءحریق اتوماتیک
1-سیستم های اطفاءحریق اتوماتیک آبی
2- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی
مقدمه
امروزه میدانیم دنیای پیشرفته صنعتی مدیون آتش است . آتش گرما می دهد روشنی
می بخشد، کوره های صنایع را داغ می کند، پخت و پز را آسان میکند و بطور کلی میتوان گفت بدون آتش زندگی خیلی سخت و مشکل ، صنایع و کارخانجات تعطیل و برگشتن جامعه به زمان عصر حجر خواهد بود . بنابراین می بینیم که آتش خدمت بزرگی به دنیا و جهان بشریت کرده و به همین لحاظ از قدیم الایام مورد توجه و احترام بشر قرار گرفته است .
ضرب المثلی است که می گوید آتش خدمتگزار خوبی است اما ارباب بدی است ، یعنی هر کجا که ما خطر آتش را جدی نگـیریم و یا آگاه به خطرات آن نباشیم هر لحظه ممکن است حریقی رخ دهد و هر آنچه را در پیرامون خود دارد بسوزاند .
خطرات حریق همواره متناسب با پیشرفتهای تکنولوژی برق آسا منحنی صعودی می پیماید ، لذا پیوسته بر تعداد و شدت حریق ها و انفجارات و در نتیجه بر مقدار خسارات و تعداد تلفات و جراحات بمراتب افزوده میشود و دانش بشری با وجود قرنها تلاش پیگیر راه حل قاطعی برای خنثی کردن کامل حریق و انفجار نیافته است . اما بررسی آمارهای دقیق حریق توسط کشورهای مترقی ثابت نموده که بیش از 75 تا 80 درصد حریقها قابل پیش بینی و پیشگیری می باشد و در صورت استفاده صحیح از ادوات و تجهیزات آتش نشانی عصر حاضر و آموزش و تمرین واقعی کافی و مداوم می توان خسارات و تلفات حریقهای غیر قابل پیش بینی را نیز به حداقل ممکن کاهش داد . پیش بینی و پیشگیری خطرات حریق ، ایجاب اطلاعات پر دامنه و عمیق علمی و فنی می نماید که از یک قرن پیش ضرورت آن کاملاً احساس و به ایجاد رشته مهندسی حفاظت از حریق منجر گردید که همواره وسعت معلومات و اهمیت آن سریع صعودی داشته ، زیرا ناچار بایستی با تکنولوژی روز همگام شود و با تهیه و تدوین انواع آئین نامه ها و استانداردهای معتبر و رعایت و اجرای آنها تا جایی که ممکن است از بروز حریقهای احتمالی کاسته شود .
حریق ممکن است به هر نوع ساختمان ، تأسیسات یا محوطه ای حمله ور شود ، هیچ خانه ، مدرسه ، اداره ، کارخانه، آزمایشگاه ،بیمارستان ، انبار ، جنگل ، مزرعه ،کشتی ، هواپیما ، قطار، خودرو و... نیست که از خطر آتش سوزی مصون باشد . اگر چند سال در بنای معینی حریق رخ ندهد علامت مصون بودنش از حریق نیست همانطور که اگر چندین سال شخص بیمار نشود دلیل مصون بودنش از بیماری نمی تواند باشد . پس آتش سوزی جنبه عمومی داشته در هر جا و برای هرکس امکان اتفاق دارد و اغلب متضمن خسارات سنگین مالی و تلفات و جراحات جانی است . باید در نظر داشت که حفاظت از حریق به هیچوجه در انحصار سازمانهای آتش نشانی و یا واحدهای آتش نشانی نمی باشد . اینها اگر به وظایف خود خوب عمل کنند و وسایل کافی محصول تکنولوژی روز در دست داشته و آموزش و تمرین صحیح و مداومی دارا باشند تنها کمک کار خواهند بود و حفاظت اصلی با خود اشخاص و صاحبان صنایع و حرف و مدیران سازمانها و دستگاههای مختلف دولتی و ملی است .
در غیر اینصورت به این ماند که شخصی بدلیل بیمه عمر بودن و وجود بیمارستان در شهر مربوطه به سلامت خود و پیشگیری از خطرات و تصادفات توجه نکند . بدیهی است که نتیجه جز تباهی نیست .
فصل 1
شناخت ضرورت و اهمیت پیشگیری از حریق در اماکن
اصول و مبانی
ایمنی از حریق در ساختمان به کمک تحقیق ، طراحی و مدیریت میسر می گردد ، دامنه مطالعاتی آن بسیار وسیع و شامل علوم مختلف و رشته های گوناگون است .
عــلاوه بـر علـوم فنـی و تجـربی در صـنعت سـاختمــان ، از علـوم اداری ، روان شناسی ،جامعه شناسی و دانش های مشابه نیز استفاده می شود که هر یک به نحوی و اندازه ای در آن سهیم هستند .
برای دستیابی به ایمنی از حریق از سه راه میتوان اقدام کرد :
1- شناخت علل حریق و کوشش برای جلوگیری از بروز آن.
2- شناسائی دلایل رشد و گسترش حریق و کوشش برای مصون و محفوظ ماندن در مقابل آن .
3- یادگیری مهار حریق و کوشش برای کنترل و خاموش نمودن آتش سوزی .
در عمل ، با علم و آگاهی به اینکه حریق ها چگونه بروز می کنند ، چطور گسترش می یابند و به چه نحوی میتوان آنها را کنترل و خاموش نمود ،از طریق انجام برنامه هایی جداگانه برای فراهم نمودن ایمنی به شرح زیر اقدام می شود :
الف ) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های پیشگیری از بروز حریق
ایـن گروه بـرنامه ریزی ها شامل تمام ملزومات و اقداماتـی است که به نحـــوی موجبات آتش سوزی و بروز حریق را از میان بردارند . فعالیتهایی مانند کوششهای تحقیقاتی و تعلیماتی پیرامون مسائل گوناگون آتش گیری و آتش سوزی ، تهیه و تنظیم و آموزش توصیه ها و پیشگیریها ، توسعه روش های اداری و خدمات ایمنی و به طور کلی تمام اقداماتی که در مجموع به خاطر رو به رو نشدن با آتش سوزی بکار میروند ، از این زمره اند . این گروه فعالیتها معمولاً در مراکزی مانند دانشگاهها ، آزمایشگاههای آتش و حریق شناسی ، سازمانهای پژوهشهای علمی و صنعتـی ، مـؤسسه های تحقیقاتی و تهیه استاندارد و گاهی شرکتهای بیمه آتش سوزی انجام می گیرد ، این اقدامات همگی تحت عنوان ممانعت از حریق نام برده می شوند .
ب) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های ساختمانی محافظت در برابر حریق
بطـور کلی این کوشش ها به منظور فراهم نمودن شرایطی از پیش بررسی ، تدارک و طــرح می شوند تا در صورت وقوع حریق ، تلفات و زیانهای جانی و مالی ناشی از آتش سوزی به کمترین مقدار برسد . این طرز عمل را در حقیقت نوعی مواجه شدن با حریق به شکل ساکن و غیر عامل است ، در جهت محافظت مواجه شونده ها ( اعم از انسان ، ساختمان و غیره ) و همچنین کنترل و جلوگیری از رشد ، گسترش و ادامه آتش سوزی به کار گرفته می شود . این دور اندیشی ها در قلمرو و موضوع فعالیت مؤسسه های تحقیقاتی ممانعت از حریق نیست و بیشتر در حوزه فعالیت سازمانهایی است که بر صنعت ساختمان و ساخت نظارت دارند. اصطلاح محافظت در برابر حریق در اینجا مترادف با افزایش ایمنی ، قابلیت ، استعداد ، تاثیر ناپذیری و مقدار مقاومت مواجه شونده در برابر آتش سوزی و گسترش حریق به کار می رود .
ج) ایجاد سازمانهای آتش نشانی و توسعه تدابیر و تعلیمات اطفای حریق
این گروه برنامه ها مواقعی بکار گرفته می شوند که حریق وقوع یافته و ناچار باید به طور فعال و عامل با آن مبارزه کرد . در واقع ، آخرین تلاشهایی هستند که به امید حفظ ایمنی می توان به آنها متوسل شد . هـزینه بـه کـارگیری ایـن کوششها نسبتـاً زیاد است اما در مواردی که آگاهی دانش و فرهنگ ممانعت و محـافظت برای دستیابی به ایمنی کفــایت نمی کند ، ضمن از دســت رفتن بخشی از ایمنی ، الزاماً باید در ایجاد و توسعه فنون مبارزه با حریق و تنظیم و تعلیم عملیات و تدابیر آتش نشانی نیز همت گـماشت .
لازم به توضیح است که بسیاری از کوششها حالتی مشترک داشته و میتوان آنها را جزء همه گروه ها منظور نمود . تأمین شبکه آبرسانی شهری وصنعتی برای عملیات اطفاء حریق ، آموزش همگانی و بالا بردن فرهنگ عمومی در مورد آتش نشانی و آتش سوزی ، تدارک وسایـل خودکــار خاموش کننده ( شبکه آب افشان اتوماتیک و …. ) و جلو گیری از حریق در ساختمانها و مانند آن از این گونه کوششها هستند .