تعداد صفحه: 14
نوع فایل: Word
فرمت فایل: docx
*** قابل ویـرایش
فهرست مطالب
آتشسوزی چیست؟
آتش دسته A
آتش دسته B
آتش دسته C
آتش دسته D
آتش دستهE
روشهای عمومی اطفاء حریق :
سرد کردن :
خفه کردن:
حذف مواد سوختنی:
کنترل واکنش های زنجیره ای:
مواد خاموش کننده آتش:
آب
مزایای آب :
معایب آب:
کف آتش نشانی:
پودر های خاموش کننده :
پودر خشک:
گاز CO2
ترکیبات هالوژنه ( هالن ):
آتشنشان صنعتی
اهم وظایف آتشنشان صنعتی عبارت است از:
آتشسوزی چیست؟
آتشسوزی یا حریق یکی از قدیمیترین بلایایی است که میتواند در زمانی کوتاه، دارایی و سلامتی افراد را به خطر اندازد بنا به تعریف حریق عبارتست از سوختن شدید مواد سوختنی یا آتشی ناخواسته و از کنترل خارج شده که معمولاً با دود و حرارت و نور زیاد توام است. آتش سوزی عبارت از آتشی است که از یک منبع حرارتی کنترل ناپذیر سرچشمه گرفته، یا منبع حرارتی معین کنترل شدهای را ترک کرده و با نیروی حرارتی خود گسترش و توسعه یافته باشد.
طبقه بندی انواع حریق و مواد خاموش کننده
برای سهولت در پیشگیری و کنترل آتش سوزی ، حریق ها بر حسب ماهیت مواد سوختنی به دسته های مختلفی تقسیم می کنند . در امریکا و ژاپن توسط مراجع رسمی حریق در چهار دسته ( D، C، B ،A) در اروپا و استرالیا به پنج دسته ( E، D، C ،B، A ) تقسیم بندی شده است . دسته A در همه تقسیم بندی ها مواد جامدی است که خاکستر بجا می گذارد . دسته B مواد نفتی و مایعات قابل اشتعال . دسته D شامل فلزات قابل اشتعال می باشد . در تقسیم بندی امریکایی دسته C
آتش دسته A
این نوع آتش سوزی از سوختن مواد معمولی قابل احتراق ، عموما جامد و دارای ترکیبات آلی طبیعی یا مصنوعی حاصل می شود . این منابع کاغذ ، پارچه ، چوب ، پلاستیک و امثال آن است که پس از سوختن از خود خاکستر به جا می گذارند . خاموش کننده هایی که برای کنترل آن بکار می روند علامتی مثلث شکل و سبز رنگ با نشان A دارند . مبنای اطفاء آنها بر خنک کردن است .
آتش دسته B
این آتش در اثر سوختن مایعات قابل اشتعال یا جامداتی که به راحتی قابلیت مایع شدن دارند ( عموما مواد نفتی و روغنها ی نباتی ) پدید می آید . خاموش کننده هایی که برای این دسته مناسب هستند دارای برچسب مربع قرمز رنگ با علامت B هستند . اطفاء این حریق عموما مبتنی بر خفه کردن است .
آتش دسته C
این دسته شامل آتش سوزی ناشی از گازها یا مایعات یا مخلوطی از آنهاست که براحتی قابلیت تبدیل به گاز را دارند مانند گاز مایع و گاز شهری ، این گروه نزدیکترین نوع حریق به دسته B می باشد و خاموش
کننده های مربوطه با علامت C در مربع آبی رنگ مشخص می شوند . راه اطفاء این حریق خفه کردن و سد کردن مسیر نشت می باشد .
حریق های این دسته ناشی از فلزات سریعا اکسید شونده مانند منیزیم، سدیم ،پتاسیم و امثال آن می باشد و خاموش کننده های مناسب برای اطفاء آنها با علامت ستاره زرد رنگ با نشان D مشخص می شوند .
آتش دسته D
شامل حریق های الکتریکی منظور شده است . اما در تقسیم بندی اروپایی این دسته شامل گاز های آتش گیر می باشد و دسته E شامل حریق الکتریکی است . اخیرا دسته جدیدی تحت عنوان Kیا Fاضافه شده است که بعلت وسعت حریقها جای خود را باز نموده است . این دسته مربوط به حریق آشپز خانه و روغن های آشپزی است .
از آنجایی که تقسیم بندی مورد تایید کشور ما تقسیم بندی اروپایی است که مورد تایید ISO نیز می باشد ، ما در اینجا به توضیح در خصوص این تقسیم بندی می پردازیم .
آتش دستهE
این دسته شامل حریقهای الکتریکی می باشد که عموما در وسایل الکتریکی و الکترونیکی اتفاق می افتد مانند سوختن کابلهای تابلوبرق یا وسایل برقی و حتی سیستم ها ی کامپیوتری ، نامگذاری این دسته نه بخاطر متفاوت بودن نوع ماده سوختنی بلکه بخاطر مشخصات وقوع ، اهمیت و نوع دستگاه است که حریق در آنها رخ می دهد . راه اطفاء این دسته قطع جریان برق و خفه کردن حریق با گاز CO2 یا هالن و هالوکربن می باشد . خاموش کننده هایی که قابلیت کنترل آن را دارند با حرف E نشان داده می شوند.
تعداد صفحه: 50
نوع فایل: Word
فرمت فایل: docx
*** قابل ویـرایش
فهرست مطالب
مقدمه
فصل 1
شناخت ضرورت و اهمیت پیشگیری از حریق در اماکن
اصول و مبانی
برای دستیابی به ایمنی از حریق از سه راه میتوان اقدام کرد :
الف ) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های پیشگیری از بروز حریق
ب) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های ساختمانی محافظت در برابر حریق
ج) ایجاد سازمانهای آتش نشانی و توسعه تدابیر و تعلیمات اطفای حریق
روش های سه گانه دستیابی به ایمنی از حریق
ارزش آیین نامه های محافظت در برابر حریق
اهداف اساسی محافظت در برابر حریق
1- تأمین سلامت ساکنان ساختمانها
2- تأمین سلامت مأموران آتش نشانی
3- به حداقل رسانیدن خسارات مالی
مقاومت ساختمان در برابر آتش سوزی
فصل 2
شناخت عوامل بوجود آورنده آتش و راههای مختلف خاموش کردن و
جلوگیری از آتش سوزی
1- کنترل اکسیژن
2- کنترل سوخت
3- کنترل حرارت
فصل 3
شناخت عوامل بروز حریق و حادثه در ساختمانها
3-1- بی احتیاطی انسان ( مثل سیگار ،کبریت ، آشپزی و .... )
3-2- اشکالات فنی ( مثل اتصالات برقی یا خرابی وسایل برقی و ... )
3-3- ایجاد عمدی حریق ( مثل خودسوزی یا خرابکاری و ... )
3-4- پدیده های طبیعی ( مثل صاعقه ، زلزله و ... )
عملکرد آتش در یک فضای محدود
تعریف بار سوخت
تعریف بار حریق
راههای انتقال حرارت
درجه اشتعال :
انواع تصرفات
طبقه بندی کلی تصرفها بر اساس میزانخطرات حریق
گروه تصرفهای کم خطر
گروه تصرفهای میان خطر
گروه تصرفهای پر خطر
هدف های اصولی محافظت در برابر حریق
به طور کلی هدف از تدوین و اعمال آئین نامه های حفاظت در برابر حریق را میتوان در سه عنوان زیر خلاصه کرد :
دسته بندی بناها بر اساس شکل کلی ساختمان و مبانی ایستایی
تدارک راههای خروج از ساختمان و روشهای تخلیه افراد
‹‹ دسترس خروج ، خروج و تخلیه خروج ››
1- دسترس خروج
2- خروج
3- تخلیه خروج
دوربندی پلکانها و مسیرهای خروج
مناطق امن
راههای ورود و خروج اضطراری
سیستم های اعلام حریق دستی و اتوماتیک
سیستم اعلام حریق دستی
سیستم اعلام حریق معمولی نوع موضعی
4-2-2- سیستم اعلام حریق معمولی نوع غیر موضعی
دتکتور دودی
دتکتوردودی نوع یونیزاسیون
دتکتور دودی یونیزاسیون
دتکتور یونیزاسیون دودی نقطه ای
دتکتور دودی فتو الکتریک
دتکتور دودی فتوالکتریک خطی یا بیم دتکتور
دتکتور دودی فتوالکتریک نقطه ای
دتکتور حرارتی
دتکتور حرارتی نوع خطی
دتکتور حرارتی نوع نقطه ای
دتکتور حرارتی نقطه ای نوع ثابت
دتکتور حرارتی نوع افزایشی
دتکتور شعله ای یا Flame
شستی اعلام حریق
آژیر های اعلام خطر یا حریق
تابلوهای مرکزی
انواع سیستم های اطفای حریق
الف) کپسولهای اطفای حریق
ب) سیستم های اطفای حریق ثابت
سیستم های اطفاءحریق اتوماتیک
1-سیستم های اطفاءحریق اتوماتیک آبی
2- سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی
مقدمه
امروزه میدانیم دنیای پیشرفته صنعتی مدیون آتش است . آتش گرما می دهد روشنی
می بخشد، کوره های صنایع را داغ می کند، پخت و پز را آسان میکند و بطور کلی میتوان گفت بدون آتش زندگی خیلی سخت و مشکل ، صنایع و کارخانجات تعطیل و برگشتن جامعه به زمان عصر حجر خواهد بود . بنابراین می بینیم که آتش خدمت بزرگی به دنیا و جهان بشریت کرده و به همین لحاظ از قدیم الایام مورد توجه و احترام بشر قرار گرفته است .
ضرب المثلی است که می گوید آتش خدمتگزار خوبی است اما ارباب بدی است ، یعنی هر کجا که ما خطر آتش را جدی نگـیریم و یا آگاه به خطرات آن نباشیم هر لحظه ممکن است حریقی رخ دهد و هر آنچه را در پیرامون خود دارد بسوزاند .
خطرات حریق همواره متناسب با پیشرفتهای تکنولوژی برق آسا منحنی صعودی می پیماید ، لذا پیوسته بر تعداد و شدت حریق ها و انفجارات و در نتیجه بر مقدار خسارات و تعداد تلفات و جراحات بمراتب افزوده میشود و دانش بشری با وجود قرنها تلاش پیگیر راه حل قاطعی برای خنثی کردن کامل حریق و انفجار نیافته است . اما بررسی آمارهای دقیق حریق توسط کشورهای مترقی ثابت نموده که بیش از 75 تا 80 درصد حریقها قابل پیش بینی و پیشگیری می باشد و در صورت استفاده صحیح از ادوات و تجهیزات آتش نشانی عصر حاضر و آموزش و تمرین واقعی کافی و مداوم می توان خسارات و تلفات حریقهای غیر قابل پیش بینی را نیز به حداقل ممکن کاهش داد . پیش بینی و پیشگیری خطرات حریق ، ایجاب اطلاعات پر دامنه و عمیق علمی و فنی می نماید که از یک قرن پیش ضرورت آن کاملاً احساس و به ایجاد رشته مهندسی حفاظت از حریق منجر گردید که همواره وسعت معلومات و اهمیت آن سریع صعودی داشته ، زیرا ناچار بایستی با تکنولوژی روز همگام شود و با تهیه و تدوین انواع آئین نامه ها و استانداردهای معتبر و رعایت و اجرای آنها تا جایی که ممکن است از بروز حریقهای احتمالی کاسته شود .
حریق ممکن است به هر نوع ساختمان ، تأسیسات یا محوطه ای حمله ور شود ، هیچ خانه ، مدرسه ، اداره ، کارخانه، آزمایشگاه ،بیمارستان ، انبار ، جنگل ، مزرعه ،کشتی ، هواپیما ، قطار، خودرو و... نیست که از خطر آتش سوزی مصون باشد . اگر چند سال در بنای معینی حریق رخ ندهد علامت مصون بودنش از حریق نیست همانطور که اگر چندین سال شخص بیمار نشود دلیل مصون بودنش از بیماری نمی تواند باشد . پس آتش سوزی جنبه عمومی داشته در هر جا و برای هرکس امکان اتفاق دارد و اغلب متضمن خسارات سنگین مالی و تلفات و جراحات جانی است . باید در نظر داشت که حفاظت از حریق به هیچوجه در انحصار سازمانهای آتش نشانی و یا واحدهای آتش نشانی نمی باشد . اینها اگر به وظایف خود خوب عمل کنند و وسایل کافی محصول تکنولوژی روز در دست داشته و آموزش و تمرین صحیح و مداومی دارا باشند تنها کمک کار خواهند بود و حفاظت اصلی با خود اشخاص و صاحبان صنایع و حرف و مدیران سازمانها و دستگاههای مختلف دولتی و ملی است .
در غیر اینصورت به این ماند که شخصی بدلیل بیمه عمر بودن و وجود بیمارستان در شهر مربوطه به سلامت خود و پیشگیری از خطرات و تصادفات توجه نکند . بدیهی است که نتیجه جز تباهی نیست .
فصل 1
شناخت ضرورت و اهمیت پیشگیری از حریق در اماکن
اصول و مبانی
ایمنی از حریق در ساختمان به کمک تحقیق ، طراحی و مدیریت میسر می گردد ، دامنه مطالعاتی آن بسیار وسیع و شامل علوم مختلف و رشته های گوناگون است .
عــلاوه بـر علـوم فنـی و تجـربی در صـنعت سـاختمــان ، از علـوم اداری ، روان شناسی ،جامعه شناسی و دانش های مشابه نیز استفاده می شود که هر یک به نحوی و اندازه ای در آن سهیم هستند .
برای دستیابی به ایمنی از حریق از سه راه میتوان اقدام کرد :
1- شناخت علل حریق و کوشش برای جلوگیری از بروز آن.
2- شناسائی دلایل رشد و گسترش حریق و کوشش برای مصون و محفوظ ماندن در مقابل آن .
3- یادگیری مهار حریق و کوشش برای کنترل و خاموش نمودن آتش سوزی .
در عمل ، با علم و آگاهی به اینکه حریق ها چگونه بروز می کنند ، چطور گسترش می یابند و به چه نحوی میتوان آنها را کنترل و خاموش نمود ،از طریق انجام برنامه هایی جداگانه برای فراهم نمودن ایمنی به شرح زیر اقدام می شود :
الف ) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های پیشگیری از بروز حریق
ایـن گروه بـرنامه ریزی ها شامل تمام ملزومات و اقداماتـی است که به نحـــوی موجبات آتش سوزی و بروز حریق را از میان بردارند . فعالیتهایی مانند کوششهای تحقیقاتی و تعلیماتی پیرامون مسائل گوناگون آتش گیری و آتش سوزی ، تهیه و تنظیم و آموزش توصیه ها و پیشگیریها ، توسعه روش های اداری و خدمات ایمنی و به طور کلی تمام اقداماتی که در مجموع به خاطر رو به رو نشدن با آتش سوزی بکار میروند ، از این زمره اند . این گروه فعالیتها معمولاً در مراکزی مانند دانشگاهها ، آزمایشگاههای آتش و حریق شناسی ، سازمانهای پژوهشهای علمی و صنعتـی ، مـؤسسه های تحقیقاتی و تهیه استاندارد و گاهی شرکتهای بیمه آتش سوزی انجام می گیرد ، این اقدامات همگی تحت عنوان ممانعت از حریق نام برده می شوند .
ب) تدوین و اجرای استانداردها و آئین نامه های ساختمانی محافظت در برابر حریق
بطـور کلی این کوشش ها به منظور فراهم نمودن شرایطی از پیش بررسی ، تدارک و طــرح می شوند تا در صورت وقوع حریق ، تلفات و زیانهای جانی و مالی ناشی از آتش سوزی به کمترین مقدار برسد . این طرز عمل را در حقیقت نوعی مواجه شدن با حریق به شکل ساکن و غیر عامل است ، در جهت محافظت مواجه شونده ها ( اعم از انسان ، ساختمان و غیره ) و همچنین کنترل و جلوگیری از رشد ، گسترش و ادامه آتش سوزی به کار گرفته می شود . این دور اندیشی ها در قلمرو و موضوع فعالیت مؤسسه های تحقیقاتی ممانعت از حریق نیست و بیشتر در حوزه فعالیت سازمانهایی است که بر صنعت ساختمان و ساخت نظارت دارند. اصطلاح محافظت در برابر حریق در اینجا مترادف با افزایش ایمنی ، قابلیت ، استعداد ، تاثیر ناپذیری و مقدار مقاومت مواجه شونده در برابر آتش سوزی و گسترش حریق به کار می رود .
ج) ایجاد سازمانهای آتش نشانی و توسعه تدابیر و تعلیمات اطفای حریق
این گروه برنامه ها مواقعی بکار گرفته می شوند که حریق وقوع یافته و ناچار باید به طور فعال و عامل با آن مبارزه کرد . در واقع ، آخرین تلاشهایی هستند که به امید حفظ ایمنی می توان به آنها متوسل شد . هـزینه بـه کـارگیری ایـن کوششها نسبتـاً زیاد است اما در مواردی که آگاهی دانش و فرهنگ ممانعت و محـافظت برای دستیابی به ایمنی کفــایت نمی کند ، ضمن از دســت رفتن بخشی از ایمنی ، الزاماً باید در ایجاد و توسعه فنون مبارزه با حریق و تنظیم و تعلیم عملیات و تدابیر آتش نشانی نیز همت گـماشت .
لازم به توضیح است که بسیاری از کوششها حالتی مشترک داشته و میتوان آنها را جزء همه گروه ها منظور نمود . تأمین شبکه آبرسانی شهری وصنعتی برای عملیات اطفاء حریق ، آموزش همگانی و بالا بردن فرهنگ عمومی در مورد آتش نشانی و آتش سوزی ، تدارک وسایـل خودکــار خاموش کننده ( شبکه آب افشان اتوماتیک و …. ) و جلو گیری از حریق در ساختمانها و مانند آن از این گونه کوششها هستند .
تعداد صفحه: 31
نوع فایل: Word
فرمت فایل: docx
*** قابل ویـرایش
فهرست مطالب
چکیده
فصل اول:مبانی و روش های تخلیه دود در حریق
1-1- مقدمه
1-2- تعاریف
1- فشار
2- فشار منفی
3- فشارمثبت
4- تهویه :
1-3- مراحل آتش سوزی
1-4- بررسی دود و حرکت آن درساختمانها
1-5- اثردودکشی درساختمان ، ( Stack Effect )
دلایل تهویه درآتش سوزی :
1-6- مزایای انجام تهویه مناسب محل حریق :
1-7- بررسی حالت قارچی شدن Mushrooming
1-8- بررسی پدیده شعله ناگهانی Flash Over
1-9- بررسی پدیده برگشت شعله Back draft
فصل دوم:روشهای تهویه
2- روشهای تهویه
2-1- روش طبیعی
2-2- روش مکانیکی
2-3- تهویه طبیعی هوا از بالای ساختمان ( عمودی ):
2-4- تهویه طبیعی از کنار( افقی )
2-5- تهویه فشار منفی
2-6- تهویه فشار مثبت
2-7- راه پله های تحت فشارمثبت
2-8- اجرای تهویه فشار مثبت
2-9- دهانه ورودی و محل قراردادن بادبزن
2-10- مسیرجریان هوا درداخل بنا
2-11- قسمت خروجی
2-12- تاثیر شرایط جوی
2-13- آرایش بادبزنها
2-14- بادبزن های موازی ( کنارهم )
2-15- بادبزن های سری ( پشت سرهم )
2-16- کنترل هوای ورودی به منطقه حریق زده
2-17- ساختمان یک طبقه
2-18- ساختمانهای چند طبقه
2-19- ساختمانهای بلند مرتبه
2-20- زیرزمین های طبقاتی
2-21- زیرزمین با دو راه پله خروجی
2-22- زیرزمین با یک راه پله خروجی دارای شیبراه
2-23- فضاهای بزرگ
2-24- کنترل حریق
منابع
چکیده
کاربرد سیستم های تهویه در صنایع و محیط های کاری با هدف بهبود شرایط محیطی برای کارکنان انجام می شود، لیکن عدم توجه به طراحی صحیح اجزاء مختلف سیستم تهویه و روشهای کنترلی مناسب، باعث تولید صدا و ارتعاش در بیشتر اجزاء آن می گردد. به این دلیل بسیاری از کارکنان به طور مداوم در معرض صدای ناخواسته ناشی از عملکرد سیستم تهویه قرار می گیرند که نه تنها عوارض شنوایی را به دنبال دارد بلکه باعث خستگی و نارضایتی از شرایط محیط کار می گردد. اهمیت این موضوع به حدی است که در بعضی محیط های کاری آلوده به مواد شیمیایی، کارکنان جهت رفع مشکل سر و صدای بالای ناشی از سیستم تهویه صنعتی، مشکل آلودگی هوا را به جان خریده و از کاربرد سیستم تهویه خودداری می نمایند. در این مقاله ابتدا چگونگی شناسایی و ارزیابی اجزاء تولید کننده صدا در سیستم های تهویه مورد بررسی قرار گرفته و سپس روش هایی جهت کاهش و کنترل صدا در اجزاء مختلف سیستم های تهویه ارائه می گردد.
فصل اول
مبانی و روش های تخلیه دود در حریق
1-1- مقدمه
درحریقهایی که درون ساختمانها اتفاق می افتد گاهی اوقات دود بسیار دورتر از کانون اصلی حریق نفوذ می کند پلکانها و آسانسورها، شفت ها و طبقات دیگر مملو از دود گردیده و عملیات تخلیه متصرفین و اطفاء حریق را با مشکل جدی مواجه می سازد. آمار و ارقام بیانگر آن است که بیشترین علت اصلی مرگ و میر درحریقها ناشی از دود و گازهای سمی و خطرناک تولید شده می باشد. دود عبارتست از ذرات جامد و بسیار ریز ناشی از سوختن ( بیشتر اوقات سوختن ناقص ) مواد و ذرات ریز معلق درهوا می باشد. دودگرفتگی سبب کاهش دید، تاریکی و ترس و وحشت متصرفین و موجب کاهش درصد اکسیژن در فضاهای بسته می گردد و می تواند حوادث تلخی را به دنبال داشته باشد. همچنین دود می تواند مشکلات زیادی را در مبارزه با حریق و مهار و کنترل و اطفاء آتش سوزی بوجود آورد. تکنیک تهویه و رفع آلودگی محیط حریق درساختمانها بسیارحساس و ظریف می باشد واگر به شکل غیراصولی و ناهماهنگ عمل شود چه بسا باعث گسترش حریق و خسارات ثانویه حریق خواهد شد. لذا آتش نشانان به خصوص فرماندهان حریق باید به اندازه کافی به اصول و مبانی تهویه در زمان آتش سوزی و خطرات انتشار دود، حرارت و گازهای سمی درساختمان ها واقف باشند. بویژه درآتش سوزیهایی که در ساختمانهای بلند و مرتفع صورت می گیرد.گاهی مواقع خسارات جانی دود و گازهای سمی از خسارات مالی بسیار بیشتر و فاجعه آمیزتر می باشد. مثلاً دریک بیمارستان که ضوابط مهندسی و حفاظت از حریق بدرستی درآن انجام نگرفته باشد از آتش سوزی قسمت شوفاژخانه دود و گازهای سمی به بخش های مختلف بیمارستان درطبقات بالا سرایت خواهد کرد و بیماران زیادی را که قادر به حرکت و جابجایی سریع نمی باشند به راحتی به کام مرگ می فرستد. لذا درخصوص کنترل و تهویه دود روشهایی دراین تحقیق ارائه شده است که به آن می پردازیم.
1-2- تعاریف
1- فشار
فشار عبارت است از نیروی عمود بر واحد سطح
واحدهای فشار عبارتند از P.s.i-Kg/cm2 ( پوند براینچ مربع )
M.W.S ( مترستون آب ) – آتمسفر – بار.
2- فشار منفی
چنانچه فشار یک فضای بسته از فشار محیط آن کمتر باشد، فشارمنفی گویند.
3- فشارمثبت
چنانچه فشار یک فضای بسته از فشار محیط آن بیشتر باشد، فشار مثبت گویند.
4- تهویه :
عبارتست از عمل جابجایی هوا
ولی آنچـــــه کــه دراین جزوه مدنظراست تهویه درآتش سوزی ساختمانها و مکانهای دوربست ( محصور) می باشد که شامل آن دسته از عملیاتی است که برای جابجایی دود، حرارت و گـــــازهای سمی و آلوده داخل ساختمانهای حریق زده با هوای عادی خارج ساختمان صورت می گیرد.
قبل از بحث تهویه لازم است که بطورخلاصه درمورد پیشرفت حریق ویرانگر درساختمان دوربست ( محصور) و مواردیکه واقعاً درحین یک حریق رخ می دهد، مطالعه و بررسی نمائیم.
1-3- مراحل آتش سوزی
آتش سوزی درون ساختمانها را بصورت زیر میتوان تقسیم بندی نمود.
مرحله اول آتش ســوزی : مرحله شروع آتش سوزی یا مرحله کندسوزی اولیه که پس از آن شعله وری صورت می گیرد. دراین مرحله اکسیژن هوا درفضای داخلی ساختمان تقریباً عادی و حدود 21% می باشد ولی حرارت کافی برای سوختن کامل اجسام وجود ندارد.
اگر آتش سوزی دراثراشتعال سوخت های مایعات نفتی و یا بخارات و گازهای قابل اشتعال و یا انفجارات ناشی شده باشد این مرحله از رشد آتش سوزی درآن صدق نمی کند. بدین معنی که بدون طی مرحله کندسوزی اولیه بلافاصله شعله وری رخ می دهد.
مرحله اول آتش سوزی درباره سوختهای جامد معمولی صدق می کند که اشتعال آنها ازیک منبع کوچــــک حرارتی ناشی شده و این مرحله از پیشرفت حریق بوسیله مشخصه های ذیل تعیین می گردد.
الف – کندسوزی اولیه ممکن است از چند ثانیه تا چند ساعت قبل از شعله وری شروع شده و خاتمه یابد.
ب – دودهای گرم و داغ ناشی از حریق به علت سبک تر بودن از هوا که دراثرکندسوزی اولیه سوخت تولید شده اند بطرف سطوح بالاتر فضا حرکت کرده ولی قسمت اعظم حرارت خود را دراثر برخورد با مواد یا سوختهای جامد و انتقال حرارت به آنها ازدست می دهند.
ج – حرارت فضای داخل ساختمان بسرعت افزایش یافته و باعث آتشگیری مواد دیگر و انبساط حجمی می شود. اگر میزان انبساط حجمی بیش از میزان خارج شدن هوا به بیرون باشد درآن صورت فشار اتمسفر داخل ساختمان بیشتر از فشار آتمسفر خارج ساختمان خواهد شد و ا ین ازدیاد فشار ممکن است از یک پوند براینچ مربع ( Psi) هم کمتر باشد اما قادر خواهد بود به اندازه ای نیرو تولید کند که جهت شکستن و پرتاب شیشه پنجره های داخلی که دراثر حرارت زیاد ضعیف شده اند به بیرون ساختمان کافی باشد.
د – حرارت شدید درسطوح بالای منطقه ایی که کانون حریق می باشد متمرکز خواهد شد.
هـ – درصــــورتیکه هــوای گرم و پرفشار داخل ساختمان دراثر بوجود آمدن یک روزنه یا روزنه هایی بطرف آتمسفر خارجی ساختمان راه نیابد مقدار اکسیژن درفضای داخلی ساختمان بسرعت کاهش می یابد.
و- هنگامیکه درصد اکسیژن درفضای داخلی ساختمان به کمتر از 15 درصد برسد تولید شعله متوقف می گردد و آتش سوزی وارد مرحله سوم که کندسوزی ثانویه نامیده می شود می گردد.
مرحله دوم آتش سوزی : دراین مرحله شعله وری انجام شده و آتش سوزی از طریق اکسیژن هوای خارج از ساختمان تغذیه شده و ارتفاع شعله با توجه به نوع سوخت و هوای موجود درمحل افزایش یافته و با انتقال حرارت به طریق هدایت ، جابجایی و تشعشعی به اجسام و مواد نسوخته آنها را به آتش کشیده و به سرعت گسترش می یابد.
مرحله ســوم آتش سوزی : دراین مرحله درصداکسیژن درفضای داخلی ساختمان کمتر از15% می باشد معمولاً شعله متوقف شده ولی حرارت در فضای داخلی ساختمان بالاست و راهی جهت تهویه و جابجایی هوا با محیط خارج ساختمان وجود ندارد با توجه به اینکه اکثر آتش سوزیهای داخل ساختمانهای محصور می توانند راهی به آتمسفر هوای خارج ساختمان درمدت زمان تولید شعله باز نمایند مرحله سوم آتش سوزی فقط شامل تعداد محدودی از آتش سوزیها که درساختمانهای مقاوم حریق و یا زیرزمین ها و ساختمانهای عایق درمورد تبادل هوا می باشند رخ می دهد.
مرحله سوم آتش سوزی دارای مشخصه های ذیل می باشد :
الف – مصرف سوخت و تولید حرارت کاهش می یابد.
ب – مقداری از حرارت محیط حریق زده بعلت جذب حرارت بوسیله مواد خنک تر موجود در محل و با انتقال حرارت به روش جابجایی و تشعشعی به خارج از دست می رود.
ج - کاهش درجه حرارت ممکن است برای انقباض حجم آتمسفر هوای داخل ساختمان کافی باشد در نتیجه فشار آتمسفر داخلی از فشار آتمسفر خارج ساختمان کمتر می گردد. و این اختلاف فشار ممکن است برای شکست جام های شیشه پنجره هایی که دراثر حرارت زیاد ضعیف شده اند بطرف داخل ساختمان کافی باشد.
د – درصورتیکه شیشه پنجره ها سالم باقی بماند دراینصورت فشار اعمال شده توسط حریق با فشار مکش هوا از آتمسفر خارج ساختمان برابر خواهد بود.
هـ – هـــــوای فضای داخلی ساختمان براثر سوختن مواد و تولید حرارت به لایه هایی تقسیم می شود که تجمع عمده حرارت زیاد در لایه بالایی زیرسقف ساختمان و بالای کانون حریق قرار می گیرد.
و – سوختن بحالت کند ادامه می یابد تا اینکه آتمسفر هوای داخلی ساختمان بطور شدید و فشرده از دود پر می شود که دارای درصد خطرناکی از گاز منواکسید کربن می باشد.
ز – آتمسفر هوای داخلی ساختمان ممکن است باندازه کافی دارای سوخت باشد که با هوا مخلوطی از هوا و سوخت قابل اشتعالی را تشکیل دهد.
چنین بنظر می رسد که مرحله سوم آتش سوزی عوامل اصلی خطرات انفجار بالقوه در دود را تـــــولید می کند که دربحث بعدی در پدیده شعله ناگهانی ( Flash Over) و حالت قارچی شدن ( Mushrooming ) توضیح داده می شود.
ح – چون یک ساختمان از لحاظ نفوذ و ورود هوا ( تهویه ) کاملاً آب بندی نیست بنابراین مقداری تبادلات هوا بین آتمسفر هوای داخل و خارج صورت می گیرد. دراین موقع آتش سوزی به مرحله دوم ( شعله وری ) وارد می شود.