محاسبات مربوط به ورود زائران به شهر مشهد
صنعت گردشگری در حال حاضر یکی از بزرگترین فعالیت های صنعتی دنیاست. گردشگرى داخلى دارای مزایا و اهمیت ویژه ای در جوامع است. از جمله این مزایا می توان به توسعه ی اقتصاد محلى، درآمدزایی، ایجاد فرصتهاى شغلى جدید، ایجاد فرصتهاى جدید سرمایهگذارى، ایجاد فرصتهای مناسب برای شرکتهاى کوچک، حصول ارز خارجى، ایجاد فرصت برای بازدید از آثار و فعالیتهاى هنرى محل، ایجاد بازار مناسب برای هنرها و صنایع دستى محلى، برقراری ارتباط بین فرهنگهاى مختلف، افزایش علاقه به یادگیرى زبانهاى خارجى، بهبود محیط محلی، اجرای طرحهاى توسعهی زیربنائى جدید، ارائه ی خدمات جدید اجتماعى، دسترسی به منابع درآمد جدیدى، تقویت سیماى عمومى مقصد و کشور، تقویت حس هویت فرهنگى، مساعدت بخش صنعت و کشاورزى، تشویق سرمایهگذارى و تبدیل یک مکان به محلی تفریحی اشاره نمود.
ازجمله معیارهای اقتصادی قابل تعمق در زمینه صنعت توریسم، ایجاد درآمد و تقویت تولید ناخالص ملی، ارزآوری، اثر ضریب افزایش (این معیار به آثار محرکه یک منبع بیرونی درآمد بر اقتصاد اشاره دارد)، کمک به افزایش صادرات پنهان و جلوگیری از خروج ارز از کشور از طریق توریسم داخلی، تعادل توزیع درآمد، تسریع گردش پول، جذب سرمایه های سرگردان و بهره گیری از منابع می باشد. یکی از مزیتهای اقتصادی این صنعت برای دولت، گسترش دامنه مالیات است، به این شکل که صنعت توریسم نیازمند به نهادها و سازمانهای پشتیبان برای تامین امکانات و تسهیلات لازم می باشد. از جمله این سازمانها، شهرداری می باشد . لذا در این بخش و بخش بعد هدف، بررسی هزینه های زائران طی مدت اقامت آنها و درآمدهای حاصل از ورود زائران به شهر مشهد و تاثیر و سهم آنها در تولید ناخالص داخلی شهر مشهد می باشد.
2-1- برآورد متوسط هزینه کرد هر زائر طی مدت اقامت در سطح شهر مشهد
زائر زیربنای اقتصاد و اشتغال در شهر مشهد را تشکیل می دهد چرا که توسعه و ترویج گردشگری باعث رشد اشتغال و کارآفرینی می شود. در حال حاضر وجود بالغ بر 12 میلیون زائر، جاذبه های زیارتی و در نتیجه تضمین سرمایه گذاری، امکانات بالقوه مانند ارتفاعات، طبیعت مناسب، باغات و نقاط ییلاقی، امکانات موجود نظیر مجتمع فرهنگی و تفریحی کوهسنگی، شهر بازی، سد، جنگل و غیره زمینه های اصلی ضرورت برنامه ریزی و تعیین الگوهای مناسب گردش را در این شهر الزامی ساخته است . یکی از عوامل مهم در زمینه میزان عزیمت، انگیزه مسافرت است. در گردشگری بین المللی این انگیزه به سه بخش عمده شامل قیمت، آب و هوا و انگیزه های شخصی قابل تقسیم می باشد. قیمت و هزینه یک عامل عمده و مهم در صنعت گردشگری تلقی می شود. قیمتهای پایین کالاهای گردشگری در برخی از کشورها عاملی در راستای موفقیت آنها در جلب گردشگران سایر مناطق است .
هزینه هایی که مسافران طی مدت اقامت خود در مشهد دارند شامل هزینه اسکان، تغذیه، سوغات، تفریحات و سایر هزینه ها شامل ایاب و ذهاب، خدمات درمانی و متفرقه می باشد. بر اساس مطالعات انجام شده در سال 1365 در زمینه گردشگری در شهر مشهد، میانگین هزینه صرف شده توسط هر زائر در طول مدت اقامت در حدود 13093 ریال بوده است. اما بر طبق طرح گردشگری تهیه شده در شهرداری مشهد در سال 1379، کل هزینه های هر فرد در مشهد در طول مدت اقامت 11 هزار تومان و متوسط هزینه روزانه یک زائر در شهر مشهد در این سال در حدود 18000 ریال بوده است. با احتساب متوسط مدت اقامت 5/6 روز و تعداد کل زائران وارد شده به مشهد (در حدود 17 میلیون نفر) ، مبلغ کل هزینه های انجام شده افزون بر 1878 میلیارد بوده است .