تعداد صفحه: 47
نوع فایل: Word
فرمت فایل: docx
*** قابل ویـرایش
فهرست مطالب
مقدمه
تعاریفی در اندازه گیری :
تعریف حدود اندازه گیری یا رنج (reng) :
تعریف دستگاه اندازه گیری :
روشهای اندازه گیری :
انواع دستگاههای اندازه گیری :
تعریف خطا و عوامل ایجاد کننده آن :
خطاهای اتفاقی
خطاهای سیستماتیک
خطای مطلق :
خطای نسبی:
مکانیسم دستگاههای اندازه گیری :
اجزا مختلف یک دستگاه اندازه گیری :
محور یاتاقانها :
- فنر به عنوان گشتاور مقاوم :
- خفه کن ( دمفینگ ) :
- نشان دهنده :
- صفحه مندرج در دستگاههای اندازه گیری :
تنظیم کننده صفر :
قدرت مصرفی دستگاههای اندازه گیری :
ولتاژ آزمایش عاقی در دستگاههای اندازه گیری :
علائم شناسی در دستگاههای اندازه گیری :
انواع درجه بندی ها در دستگاههای اندازه گیری :
مولتی متر یا آومتر و اجزا آن :
1- صفحه مدرج و عقربه
2- سلکتور مدرج و عقربه
3- ترمینال های ورودی دستگاه و پیچهای تنظیم کننده
چگونگی و طریقه کارکردن با مولتی متر :
طریقه اندازه گیری مقدار مقاومت اهمی توسط مولتی متر :
مولتی متر دیجیتال :
ولت متر دیجیتالی :
آمپرمتر دیجیتالی :
اهم متر دیجیتالی :
دستگاههای اندازه گیری تابلویی :
انواع دستگاههای اندازه گیری تابلویی :
آمپرمتر :
ترانسفورماتور جریان (C.T) :
وات متر :
فرکانس متر :
- فرکانس متر زبانه ای یا ارتعاشی
- فرکانس متر عقربه ای
کسینوس فی متر :
اسیلسکوپ چیست ؟
ساختار اسیلوسکوپ :
ساختمان و مشخصات پراب (probe) :
کلیدهای روی اسیلوسکوپ :
مقدمه
اندازه گیری در کلیه صنایع از اهمیت تعیین کننده ای برخوردار است . فقط با اندازه گیری کمیت های مختلف می توان هر علم و عملی را مورد بررسی دقیق قرار داده و از آن نتیجه مطلوب را حاصل نمود. همان طور که می دانیم امروزه بیشتر صنایع در مسیر اتوماسیون قرار گرفته و بیشتر کارهای انجام شده به صورت اتوماتیک صورت می گیرد. و این چرخه اتوماتیک صنعت بدون استفاده از دستگاههای اندازه گیری عملاً توانایی انجام وظیفه به طور مطلوب را از دست خواهد داد.
در بین دستگاههای مختلف اندازه گیری که امروزه در صنعت مورد استفاده قرار می گیرند اندازه گیریها یا همان دستگاههای اندازه گیری الکتریکی نقش مهمتر و وسیعتری را دارا می باشند. دلیل این امر آن است که دستگاههای اندازه گیری الکتریکی قادرند کمیت های فیزیکی را که قابل رؤیت نیستند از روی اثرات ناشی از آنها مشخص نمایند.و با توجه به این امر، امروزه در دنیا از برند های مختلفی ، دستگاههای اندازه گیری وجود دارد. از بهترین نمونه های این بندها می توان از برند های LUTRON و CEM نام برد. به همین جهت در این پژوهش ابتدا در مورد دستگاههای اندازه گیری الکتریکی و طریقه کاربرد و نحوه کارکرد و ساختار داخلی آنها در اندازه گیری کمیتهای مختلف الکتریکی بحث می کنیم . اما قبل از وارد شدن به مباحث ، لازم است که با بعضی از مفاهیم مورد استفاده در دستگاههای اندازه گیری آشنا شویم.
تعاریفی در اندازه گیری :
اندازه گیری عبارت است از مقایسه یک کمیت مجهول با مقداری معلوم از همان کمیت که اصطلاحاً واحد نامیده می شود. واحدهای استاندارد که برای هر کمیت از اندازه گیریها تعیین می گردد بر طبق قراردادهای بین المللی تعیین شده و مقداری را که ما از هر اندازه گیری به دست می آوریم نشان می دهد که مقدار اندازه گیری شده در واقع چند برابر مقدار واحد آن کمیت است.گاهی اوقات یک کمیت اندازه گیری دارای چند واحد اندازه گیری می باشد و حتی یک دستگاه اندازه گیری این قابلیت را دارد که کمیت مورد نظر را با تمام واحد های موجود اندازه گیری نماید.از جمله ی این دستگاهها می توان به لوکس متر LX-1108 ، ترمومتر نفوذی TM-917 ، دورسنج نوری مکانیکی DT-2230 ،نیرو سنج FG-5100 ، ترازوی الکترونیکی GM-600P ، مانومتر تفاضلی PM-9100 و . . . را نام برد.
تعریف حدود اندازه گیری یا رنج (reng) :
بر طبق تعریف حدود اندازه گیری یا رنج در یک دستگاه اندازه گیری عبارت است از ماکزیمم مقداری را که یک دستگاه اندازه گیری می تواند مورد اندازه گیری قرار دهد که در بیشتر موارد بیشترین عددی است که بر روی یک دستگاه اندازه گیری نوشته شده است.مثلا وقتی بر روی دستگاه DO-5510 محدوده اندازه گیری 0~20 mg/L نوشته شده است یعنی اینکه نهایتا تا 20mg/L را می تواند اندازه گیری نماید.
تعریف دستگاه اندازه گیری :
به یک وسیله اندازه گیری به همراه کلیه وسایل و متعلقاتی که همراه آن است به طور کلی دستگاه اندازه گیری می گویند. هر چند اگر متعلقات آن از یکدیگر به صورت جدا قرار داشته باشند.بطور مثال دستگاه PH-212 یک اسید سنج است که دارای خود دستگاه اسید سنج به همراه پراپ مجزا و دو بافر جهت کالیبراسون و کیف حمل است که در کل یک دستگاه شناخته می شود.
روشهای اندازه گیری :
کمیت های مختلف الکتریکی را می توان به طور کلی از دو طریق مستقیم و غیر مستقیم مورد اندازه گیری قرار داد . منظور از روش اندازه گیری به روش مستقیم آن است که برای اندازه گیری یک مقدار از کمیت مورد نظر از دستگاه اندازه گیری مخصوص آن که کمیت مورد نظر از دستگاه اندازه گیری مخصوص آن است که کمیت مورد نظر را اندازه گیری می کند استفاده کنیم و مستقیماً پس از وصل دستگاه اندازه گیری به کمیت مورد نظر مقدار آن کمیت را بخوانیم . به عنوان مثال برای اندازه گیری مقدار ولتاژ در یک مدار می توانیم مستقیماً از یک دستگاه اندازه گیری ولت متر استفاده کرده و پس از وصل آن به مقدار ولتاژ را به دست آوریم. که به این روش اندازه گیری اصطلاحاً روش اندازه گیری مستقیم می گویند. در مواردی که دستگاه اندازه گیری مخصوص جهت اندازه گیری یک کمیت مورد نظر در اختیار نباشد ، می توان با استفاده از دستگاههای اندازه گیری دیگر که در دسترس است کمیت های دیگر مدار را مورد اندازه گیری قرار داد و سپس با استفاده از روابطی که بین کمیت مجهول و دیگر کمیتهای مورد اندازه گیری وجود دارد و با استفاده از فرمول و رایطه مخصوص به آن کمیت مورد نظر را مورد اندازه گیری قرار داد که به این روش ، روش غیر مستقیم در اندازه گیری گفته می شود.بطور مثال برای به دست آوردن توان هم می توان از وات متر DW-6060 لوترون استفاده کرد و هم میتوان با استفاده از مولتی متر DM-9960 میزان جریان و ولتاژ را بدست آورد و از ضرب این دو به توان مورد نظر رسید که مورد اول همان روش مستقیم اندازه گیری توان و مورد دوم روش غیر مستقیم اندازه گیری توان می باشد.
انواع دستگاههای اندازه گیری :
دستگاههای اندازه گیری که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند از تنوع و گوناگونی بسیار بالایی برخوردارند . ولی می توان تمامی آنها را به طور کلی به دو دسته آنالوگ و دیجیتال تقسیم بندی نمود. تفاوت دو دستگاه اندازه گیری فوق در مشخصه نشان دهنده آنهاست . در دستگاههای اندازه گیری آنالوگ تغییرات نشان دهنده به صورت پیوسته و پشت سر هم است. یعنی در این دستگاهها برای نمایش یک مقدار مشخص قسمت نشان دهنده دستگاه اندازه گیری یا در بعضی موارد همان عقربه نشان دهنده از مقدار صفر شروع به حرکت کرده و پس از گذشتن از روی مقادیر مختلف مثلاً به مقدار مورد نظر 5 می رسد. مثل میگر مدل KYORITU 3321A واما در دستگاههای اندازه گیری دیجیتال تغییرات نشان دهنده به صورت پله ای می رسد. اما در دستگاههای اندازه گیری دیجیتال تغییران نشان دهنده که در اکثر موارد رقمی می باشد به طور ناپیوسته و پله ای مثلا مقدار 5 را نشان می دهد .مثل ترمومتر لیزری دیجیتال CEM DT-982 . در بیشتر موارد می توان چنین استنباط کرد که نشان دهنده دستگاههای آنالوگ غالباً به صورت عقربه یا شعاع نورانی می باشد. ولی نشان دهنده دستگاههای دیجیتال غالباً از یک شمارنده دیجیتالی تشکیل می گردد. شایان ذکر است که امروزه با وجود پله ای بودن تغییرات در دستگاههای دیجیتال نسبت به دستگاههای اندازه گیری آنالوگ ، با ساخت دستگاههای دیجیتال با اجزا الکترونیکی بسیار دقیق ، این دستگاهها دارای دقت بسیار بالایی هستند که در بیشتر موارد دستگاههای آنالوگ قادر به مقایسه با آنها از نظر دقت نیستند. اما این بدان معنی نیست که دستگاههای دیجیتال همواره دقیقتر از دستگاههای آنالوگ هستند. دستگاههای اندازه گیری آنالوگی نیز وجود دارند که در آنها از اجزاء الکترونیکی کمک گرفته شده است و به همین جهت نیز دارای دقت بالاتری هستند. اما به خاطر پیچیدگی و طریقه کاکرد آنها کمتر در اندازه گیری های معمولی از آنها استفاده می شود و در مقابل به دلیل ارزانی نسبی و دقت مناسب استفاده از دستگاههای دیجیتال رشد روزافزونی یافته است و چه بسا به دلایل فوق روزی برسد که جای دستگاههای آنالوگ را کاملاً بگیرند.
تعریف خطا و عوامل ایجاد کننده آن :
بشر همواره درصدد آن بوده است که به اندازه گیری دقیق و عاری از خطا دست یابد اما تا کنون نتوانسته است به این مهم دست یابد. زیرا به دلیل کامل نبودن عوامل سنجش هر اندازه گیری دارای خطا است . منابع ایجاد و اتفاق افتادن خطا به طور کلی عبارتند از :
- خطاهای ناشی از کیفیت دستگاه اندازه گیری
- خطای ناشی از شخص اندازه گیر .
به همین جهت اگر از یک دیدگاه کلی به موضوع نگاه کنیم می توانیم خطاها را به دو دسته کلی تقسیم نماییم:
1- خطاهای اتفاقی
2- خطاهای سیستماتیک
خطاهای اتفاقی : این نوع خطاها از هیچ قانونی خاصیت تبعیت نمی کنند و به صورت کاملاً نامشخص روی می دهد که موجب ناکارآمدی و عدم اطمینان کافی در نتیجه اندازه گیری می گردد. این خطا به دلایلی روی می دهد که عبارتند از استفاده غلط شخص از یک دستگاه اندازه گیری ، بی دقتی شخص اندازه گیر در خواندن کمیت مورد اندازه گیری ناشی می شود که علت آن هم بکارگیری افراد ناطلع و آموزش ندیده از یک دستگاه اندازه گیری مشخص و معین است .
خطاهای سیستماتیک : این خطاها نیز از عوامل متعددی ناشی می شود که یکی از این عوامل ناشی از کیفیت و سیستم بکار گرفته شده در هر دستگاه اندازه گیری الکتریکی است. برای بهتر روشن شدن این موضوع می توان از خطاهای جریان فوکو و خطاهای فرکانسی و خطاهای ناشی از حوزه های الکترومغناطیسی و الکتریکی و خطاهای حرارتی و ... نام برد. همان طورکه از نام خطاهای فوق مشخص می شود این نوع از خطاها برخاسته از وسایل و تجهیزات داخلی به کار رفته در یک دستگاه اندازه گیری است و شخص اپراتور ، یا کابر از دستگاه اندازه گیری نقشی در ایجاد و یا کاهش آن ندارد. فقط با بکارگیری روشهای مناسب در ساخت دستگاههای اندازه گیری و بکار بردن کیفیت بالاتری از قطعات توسط سازندگان این نوع از وسایل می توان سبب کاهش ایجاد خطا گردید. اما همواره باید این نکته را مدنظر قرار داد که هر چه دستگاه اندازه گیری ساخته شده دارای کیفیت و مشخصات بالاتر و دقیق تری باشد باز هم نمی توان خطای آن را از بین برد و به صفر رساند .
خطای مطلق :
خطای مطلق طبق تعریف عبارت است از اختلاف مابین مقدار اندازه گیری شده با مقدار حقیقی یا واقعی کمیت مورد سنجش یا به بیان دیگر خطای مطلق حاصل تفریق مقدار اندازه گیری شده و مقدار واقعی می باشد.
خطای نسبی:
به طور کلی عبارت است از مقدار خطایی که برای اندازه گیری هر واحد از کمیت مورد اندازه گیری به طور متوسط روی می دهد. خطای نسبی از حاصل تقسیم مقدار خطا به مقدار واقعی به دست می آید .
مکانیسم دستگاههای اندازه گیری :
در دستگاههای اندازه گیری مختلف جهت بوجود آوردن حرکت به منظور نمایش مقدار اندازه گیری شده از روشهای مختلفی استفاده می گردد که به آن روشهای متفاوت که جهت ایجاد حرکت استفاده می گردد مکانیزم دستگاه اندازه گیری گفته می شود. به طور کلی می توان گفت که مکانیزم عبارت است از قسمتهایی از یک دستگاه اندازه گیری که در بوجود آمدن حرکت مستقیماً دخالت دارد. دستگاههای مختلف اندازه گیری بسته به موارد کمیت مورد سنجششان دارای مکانیزم های مختلفی نیز هستند ولی در همه آنها می توان گفت که بر اساس تاثیر میدان های مغناطیسی مختلف بر روی هم کار می کنند که می تواند این میدانها ناشی از یک آهنربای دائم و یا آهنربای الکتریکی باشد. البته در موارد نادری هم از اثر میدانهای الکتریکی و یا اثرات ناشی از حرارت جهت ایجاد حرکت در عضو متحرک دستگاه اندازه گیری استفاده می شود. نامگذاری دستگاههای اندازه گیری مختلف بسته به مکانیزم داخلی آنها می باشد که برخی از این مکانیزمها که کاربرد ببیشتری دارند به شرح زیر می باشند:..............................