96 صفحه word
پرورش طیوربه عنوان یک حرفه از نیمه دوم قرن نوزدهم آغاز گردیده و صنعت طیورسهم قابل توجهی درتامین بخش عظیمی از نیازهای غذایی بشرامروز را بر عهده دارد. قدمت صنعت مرغداری در دنیا حدود صنعت مرغداری کشور دارای قدمت 70 ساله بوده و عمده توسعه این صنعت در15 سال اخیر صورت گرفته است. براساس آمار ارائه شده از سوی FAO ایران از نظرتولید گوشت مرغ وتخم مرغ به ترتیب جایگاه پانزدهم وشانزدهم جهانی را به خود اختصاص داده است، اما همواره این صنعت مهم در معرض تهدید و درگیری با انواع بیماریها (ویروسی،باکتریایی،قارچی)بوده است (1).
امروزه بیماری برونشیت را می توان یکی از مهمترین علل بیماری در گله های طیور و همچنین یک تهدید جدی برای گله های مادر و گله گوشتی محسوب نمود که باعث ایجاد خسارات اقتصادی فراوان در گله های گوشتی و تخمگذار می شود.بیماری برونشیت عفونی طیور یک بیماری مسری در جوجه های جوان و مرغان تخمگذار می باشد، که در سال 1930 برای اولین بار در ایالت متحده آمریکا شناسایی شد .Schalk وHawnدرسال1931 اولین نفراتی بودند که براساس علائم بالینی ویافته های آزمایشگاهی ویروس برونشیت(IBV)راگزارش دادند (2). اولین بارکشت این ویروس درتخم مرغ جنیندار درسال1937 توسط Hudson صورت گرفته است.این بیماری تا سال1940یکی ازمهمترین بیماری های شدید در گله های تخمگذار بوده وموجب کاهش شدید درتولید تخم مرغ می شد و در سال 1960 میلادی همه گیری آن در تمام نقاط دنیا گزارش شده است (3).
بیماری برونشیت در طیورباعث ایجاد علائم تنفسی مثل عطسه، سرفه، ترشحات بینی وصداهای تنفسی می شود و اگردرهفته اول وارد دستگاه تولیدمثل شود وارد اویداکت شده و با رشد در آن مانع تکامل قسمت های آلوده می گرددو درمرغ های بالغ وارد رحم ومگنوم شده و ضایعات درمگنوم باعث ایجاد سفیده شفاف،شل ورقیق می شود.ضایعات دررحم باعث می شود تخم مرغ های رنگی، رنگ خود را از دست داده و بدون رنگ شوند و همچنین پوسته آنها نرم شده وگاهی تخم مرغهای بدشکل،کج وبدون پوسته ایجاد می شوند. این ویروس در کلیه نیزباعث نفریت بینابینی واسهال سفیدگچی می شود. زیانهای مالی ناشی از بروز برونشیت ، بیشتر بدلیل کاهش تولید میباشد و نه مرگ و میر هرچند در جوجه های گوشتی، مرگ و میر از درجه اهمیت بالایی برخوردار بوده و میزان مرگ و میر در جوجه های گوشتی ظرف مدت دو هفته به حداکثر مقدار ممکن می رسد،که این واقعه نیز در سن پنج تا شش هفتگی زندگی آنها اتفاق میافتد.مرگ و میر نیز بطور معمول بر اثر عفونتهای باکتریایی ثانویه روی می دهد که این عفونتهای باکتریایی نیز بدلیل صدمه زدن به مجاری تنفسی بر اثر ویروس بیماری برونشیت( IBV )می باشد (4).
برخی از زنجیره های این ویروس ، بشدت خاصیت نفروپاتوژنیک[1]داشته و توانایی گرفتن تلفات تا ۳۰ درصدی را از گله های جوجه های جوان دارند .ویروس بیماری برونشیت در داخل لوله تخم[2] بر نیز تکثیر می یابد. بیماری برونشیت عفونی در پرندگانی که سن بالا دارند میتوانند منجر به کاهش ۱۰ تا ۵۰ درصدی و یا بیشتر در تولید شود. همچنین با بروز این بیماری ، تولید تخم مرغهای بدشکل نیز افزایش خواهند یافت . بطور معمول ، میزان تولید ، پس از بروز این بیماری به حالت عادی باز نخواهد گشت. برخی از مواقع ، بروز این بیماری در پرندگان جوان ، سبب رشد ناقص و ناکافیOviductخواهد شد (5).
سویه ها و سروتیپهای شناسایی شده ویروس برونشیت شاملHote ،Cone، Mass، Arkanass ،Grey،T ،793/B ، QXاست که در بین این سروتیپ ها بیشترین تداخل ژنتیکی را ماساچوست با بقیه دارد.ازطریق تست های مهار هماگلوتینین (HI)[3] و خنثی سازی ویروس(VN)[4] می توان تیپ هارا ازلحاظ سرولوژیکی از هم تشخیص داد. ویروس برونشیت متعلق به گروه IIIکورنا ویروس ها از خانواده کورنا ویریده می باشد. ویروس دارای ژنومRNAدار و تک رشته ای و اندازه آن تقریبا 6/27 (32000-27000) کیلو باز می باشد و دارای ساختارکروی و گاهی پلی مورف می باشد. همچنین این ویروس غشادارو بسیار حساس است. به طور کلی در ساختار این ویروس دو دسته ژن مشاهده می شود. دسته اول شامل ژن های 3 و 5 است که مرتبط با همانند سازی و نسخه برداری و در ژنوم خود ویروس است و دسته دوم شامل ژن های ساختاری می باشدکه تولید چهار پروتئین مهم به نام نوکلئوکپسید N،گلیکوپروتئین غشاییM،پروتئین کوچکEو گلیکوپروتئین سطحی Sمی کند. گلیکوپروتئین سطحیS، پروتئین دایمر یا تریمر بوده که در اثر تغییرات پس از ترجمه توسط پروتئاز های داخل سلولی به دو زیر واحد S1,S2 تبدیل می شود که زیر واحدS1 باعث اتصال ویروس به گیرنده های سلول میزبان میشود و این زیرواحد بطور مستقیم در عفونت زایی ویروس نقش دارد و در واقع ویروسی که فاقد ناحیه S1 باشد قادر به ایجاد بیماری نمی باشد. توالی این زیر واحد برای هر ویروس اختصاصی است و سروتیپ های مختلف در اثر حذف،اضافه،جهش،نوترکیبی در زیر واحد S1بوجود می آیند (6،7).
نکته قابل توجه در این مورد این است که 2 یا 3 درصد تغییر در توالی اسید آمینه های ناحیه S1(حدود 10 تا 15 اسید آمینه) منجر به تغییر در سروتیپ ویروس می شود و به این دلیل این ناحیه می تواند مبنای خوبی برای تقسیم بندی سروتیپ ها و واریانت های مختلف ویروس باشد. به همین دلیل اکثر مطالعات آنالیز ژنوم ویروس برونشیت عفونی بر روی ساختار و نحوه تغییر توالی اسید آمینه زیر واحدS1 انجام می گیرد.با وجود واکسیناسیون علیه ویروس برونشیت عفونی این ویروس مدام درحال گسترش می باشد که این گسترش اغلب در ارتباط با سویه هایی است که به لحاظ سرولوژیکی با سویه مورد استفاده در واکسن متفاوت است (6،7).
اولین بار تفاوت بین سروتیپ ها و گروههای سرولوژیکی با انگشت نگاری RNAآغاز شد و پس از آن اولین آنالیز ژنوم با استفاده از ترسیم درخت فیلوژنی انجام گرفت بدلیل عدم وجود خاصیت تصحیح کنندگی در آنزیم RNAپلیمراز جهش های نقطه به میزان زیادی در ژنوم ویروس اتفاق می افتد تغییرات در مقیاس بزرگتر در اثر نوترکیبی بوجود می آید و به نظر میرسد این تغییرات برای بقاء ویروس حیاتی و ضروری می باشد. ازعلائم دیگر بیماری برونشیت می توان به دوره کمون یا نهفته بیماری حدود دو روز و طول مدت درگیری با بیماری 14-10 روز اشاره نمود (6،7).
بیماری برونشیت دارای سه فرم کلیوی ، تنفسی و تناسلی بوده و تشخیص این بیماری برمبنای جداسازی ویروس یا افزایش سطح سرمی آنتی بادی علیه ویروس،تست الایزا[5] و همچنین آزمایش زنجیره ای پلیمراز[6](PCR) می باشد. برونشیت در مرغ مادر و تخمگذار، معمولاً دستگاه تناسلی یا ادراری را درگیر می نماید که منجر به جوجه درآوری ناکافی و کاهش کیفیت جوجه نیز می شود. ویروس برونشیت عفونی اغلب زمینه ساز عفونت پلیسپتی سمی می باشد. همچنین علائم بالینی و ضایعات کالبدگشایی نیز در تشخیص قطعی بیماری کمک می کند (8).
ابتلا به این ویروس باعث بروز علایم بالینی ویژه ای در دستگاه تنفس پرندگان می شود و براساس نوع ترشحات توده های فیبرین در شاخه های نای باعث بروز تلفات درگله می شود بدین ترتیب ممکن است علایم تنفسی برونشیت چندان مهم و جدی نباشد اما بروز کاهش تخم و یا تخم های بدون پوسته آهکی باعث ضررهای اقتصادی جدی به صنعت مرغداری می گردد. ویروس برونشیت دارای چندین سروتیپ بوده و تاکنون بیش از 20 سروتیپ مختلف از این ویروس در دنیا گزارش شده است.(کالوین1998)[7] برخی از سویه های برونشیت جراحاتی را در کلیه ها به وجود می آورند که منجر به مرگ پرنده می شود این سویه اولین بار در سال 1963 میلادی توسط Cumming و در سال 1987 میلادی به وسیله cowen و همکارانش گزارش شده است . باید به این نکته اشاره نمود که تلفیق ژنتیکی به خاطر تنوع ویروس برونشیت مدام به وقوع می پیوندد و ویروس برونشیت توانایی زیادی درجهش ژنتیکی و تغییرات سروتیپی داشته و به همین خاطر خطری بالقوه برای صنعت پرورش طیور باقی خواهد ماند و این نکته قابل توجه است که بدلیل وجود تحت تیپ های بسیار در ویروس برونشیت واکسیناسیون با یک تحت تیپ خاص به طور قطع علیه تمام سویه های این ویروس ایمنی ایجاد نمی کند (9).به طورکلی می توان گفت که تنها راه پیشگیری از این بیماری اعمال واکسیناسیون با سویه مناسب و رعایت اصول بهداشتی می باشد (10،11).
فهرست مطالب
«فصل اول»مروری بر تحقیقات انجام شده 1
1-2-تاریخچه بیماری برونشیت عفونی.. 3
1-2-1-تاریخچه پیدایش اولیه بیماری برونشیت عفونی سویهQX.. 4
1-5- رفتار ویروس در برابر عوامل محیطی.. 9
1-6- شیوع بیماری برونشیت عفونی.. 9
1-9-دوره بیماری برونشیت عفونی.. 11
1-12- علائم بالینی برونشیت عفونی.. 13
1-12-1- علائم بالینی ناشی ازسویهQXبرونشیت عفونی درمرغان تخمگذار 14
1-12-2- علائم فرم تناسلی درگیری ماکیان به برونشیت عفونی سویهQX.. 15
1-13- علائم کالبد گشایی برونشیت عفونی.. 15
1-13-1- علائم کالبد گشایی فرم تناسلی برونشیت عفونی سویهQX.. 16
1-13-2- علائم کالبد گشایی فرم کلیوی درمرغان تخم گذار درگیر بابرونشیت عفونی سویه یQX 17
1-15- اپیدمیولوژی بیماری برونشیت عفونی.. 18
1-16-3-گلیکوپروئتین اسپایک.. 20
1-16-7- پروتئین نوکلئوکپسید. 22
1-16-8- تغییرات پس از رونویسی،پس ا زترجمه واشکال ساختاری.. 22
1-18-سروتیپهای برونشیت عفونی.. 25
1-18-1-سویه ها و سروتیپ های ویروس برونشیت عفونی.. 27
1-19-ژنوتایپینگ ویروس برونشیت عفونی.. 28
1-20-روشهای جداسازی ویروس... 28
1-20-1-کشت درتخم مرغ جنین دار(تزریق ویروس در حفره آلانتوئیک) 28
1-20-2-کشت در نای جنین مرغ (TOC) 29
1-21-روشهای تکثیر ویروس برونشیت عفونی.. 29
1-21-1-تکثیر ویروس در حیوانات آزمایشگاهی.. 30
1-21-2-تکثیر ویروس در تخم مرغ جنین دار 30
1-14-3-تکثیر ویروس ها بوسیله کشت سلولی.. 31
1-22- تشخیص بیماری برونشیت عفونی سویهQX.. 31
1-22-1- روشهای شناسایی سویه های مختلف برونشیت عفونی.. 32
1-22-2- جستجوی ویروس با روشهای سرولوژی.. 33
1-22-2-2-آگارپرسیپیتاسیونAGP. 34
1-22-2-3- تست و آزمایش مهار آگلوتیناسیونHI 34
1-22-3-جستجوی ویروس با روشهای مولکولی.. 35
1-22-3-1- واکنش زنجیرهای پلیمراز(PCR) 36
1-22-3-2-مراحل (PCR)واکنش زنجیرهای پلیمراز 36
1-23-واکسیناسیون و پیشگیری ویروس برونشیت عفونی.. 38
1-23-1-واکسیناسیون درایران. 49
1-24- مروری بر تحقیقات انجام شده 51
1-25- مروری برتحقیقات انجام شده درمورد بیماری برونشیت عفونی سویهQXدرجهان. 54
[1]Nephropathogenic
[2]Oviduct
[3]Haemagglutination inhibition
[4]Neutralization virus test
[5]Enzyme linked immunosorbent assy
[6]Polymerase chain reaction
[7]Calvin