تئوری آزمایش:
همواره سعی براین بوده است که نیروی بازدارنده اصطحکاک را تا حد ممکن در کارهای عملی کاهش دهند. در این آزمایش از دستگاهی موسوم به ریل هوا استفاده شده است. این دستگاه با ایجاد یک بالشتک هوا بین سطح و جسم،اصطحکاک را به کمترین حد ممکن می رسا ند. همانطور که در شکل مشاهده می کنید با روشن کردن دستگاه هوا با فشار زیاد از طریق روزنه های موجود روی سطح خارج می شود و بین سرنده و سطح ریل فاصله ایجاد می کند و بنابراین اصطحکاک به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
قسمتهای مختلف این دستگاه به شرح زیر است:
1- بدنه اصلی (ریل) که بر روی آن سوراخهای ریزی برای خروج هوا تعبیه شده است.
2- چهار پایه با پیچ تنظیم که از آن برای تراز کردن و بالا و پایین بردن دستگاه استفاده می شود.
3- لوله خرطومی که ریل را به دستگاه پمپ هوا متصل می کند و جریان هوا را به درون ریل انتقال می دهد.
4- دستگاه پمپ کننده هوا که جریان هوا را به درون لوله خرطومی می فرستد.
در آزمایش تامسون از اثر میدان الکتریکی و میدان مغناطیسی استفاده شده
است. دستگاهی که در این آزمایش مورد استفاده قرار گرفته است از
قسمتهای زیر تشکیل شده است:
الف ) اطاق یونش که در حقیقت چشمه تهیه الکترون با سرعت معین می
باشد بین کاتد و آند قرار گرفته است. در این قسمت در اثر تخلیه الکتریکی
درون گاز ذرات کاتدی ( الکترون ) بوجود آمده بطرف قطب مثبت حرکت
می کنند و با سرعت معینی از منفذی که روی آند تعبیه شده گذشته وارد
قسمت دوم می شود. اگر بار الکتریکی q تحت تاثیر یک میدان الکتریکی
بشدت E قرار گیرد، نیروییکه از طرف میدان بر این بار الکتریکی وارد
می شود برابر است با:
F= q.E
در آزمایش تامسون چون ذرات الکترون می باشند